کوکهای مختلف برای یک قطعه

آیا میدانید ماهور سل چیست و چه فرقی با ماهور دو یا فا دارد ؟
اصولا طبق تئوری می توان هر دستگاهی را از هر پرده ای آغاز کرد و آنچه که در اجرای یک قطعه موسیقی مهم است رعایت فواصل موسیقایی است و اگر فقط این فاصله ها درست اجرا شوند آهنگ صحیح به گوش میرسد .
اکنون این سوال پیش می آید که اصولا چه نیازی است که یک آهنگ ر ا در مایه های دیگر بنوازیم ؟
شاید برای شما پیش آمده باشد که بخواهید یک آهنگ را همراه خواننده بخوانید ولی بعضی قسمت ها از توان حنجره شما خارج بودند . اصولا هر کسی دارای محدوده صوتی خاصی است که با دیگران فرق دارد بنابراین آهنگسازان و تنظیم کنندگان تصنیف ها با توجه به توانایی خواننده قطعه را در مایه ای مینویسند که او بتواند آن را اجرا کند .
مثلا در دوره قاجار هنگام کوک کردن ساز کمانچه برای خوانندگان زن گوشی ساز را به سمت چپ میچرخاندند تا کوک سیم را زیرتر کنند چون صدای زنها از مردها زیرتر است و اصطلاح چپ کوک برای زنها و راست کوک برای مردها از این دوره به یادگار مانده است .
یکی دیگر از مزایای کوک های گوناگون سازها این است که :
مثلا در سه تار اگر بخواهیم بیات اصفهان سل بنوازیم نت فا ، دیز میشود و اگر سیم های سه تار دو-دو-سل-دو کوک باشند برای نواختن فا دیز در بم انگشت گذاری به علت فاصله پرده سل سیم زرد و فا دیز سیم بم کمی مشکل میشود ولی اگر سه تار را دو- دو –ر- ر کوک کنیم این فاصله برای انگشت گذاری راحت تر میشود ولی البته دقت کنید این تنها دلیل برای این تغییر کوک نیست و این کار مزایای دیگری نیز دارد از جمله هنگام اجرای چهار مضرابها قابلیت های خوبی در اختیار نوازنده قرار می دهد که در آینده درباره آن گفتگو خواهیم کرد .

کلمات کلیدی:

نوشته شده توسط سیدمحمدعلی میرآقازاده حسینی 88/3/4:: 4:12 عصر | () نظر